Zięba lata po całej Europie

Pierwszy weekend października, jak co roku, zarezerwowany jest dla ptaków. W tych dniach miłośnicy przyrody z całej Europy wyruszają w teren w celu obserwacji ptaków podczas jesiennych przelotów na zimowiska. Obserwatorzy rejestrują ilości zidentyfikowanych gatunków na specjalnych formularzach i przesyłają je do jednostek koordynujących. Każdy może przyłączyć się i uczestniczyć w obchodach EDP.

Można wybrać się na indywidualną wycieczkę lub też dołączyć do zorganizowanej grupy. Wszelkie informacje dotyczące wycieczek organizowanych w tych dniach w naszym regionie oraz karty obserwacji służące do wpisywania wyników można uzyskać na stronie internetowej Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków – organizatora EDP w naszym kraju.

W tym roku „pod lupę” bierzemy zięby. Mimo iż są ptakami licznymi, występującymi na terenie całego kraju, są powszechnie mało popularne i w tej kategorii plasują się daleko za wróblami, czy bocianami.

Co ciekawe, krajowa populacja lęgowa zięb jest znacznie większa niż wróbli, a nawet gołębi miejskich, że o bocianach nie wspomnę. W żadnym stopniu jednak nie przekłada się to na popularność. To, że zięba w ogóle istnieje, wie prawie każdy, ale żeby ją konkretnie wskazać siedzącą na gałęzi - z tym już by było trudniej. A jest to ptak charakterystyczny. Szczególnie samca trudno jest pomylić z innym gatunkiem.

Specyficznie ubarwiona pomarańczowo-brązowa pierś, brzuch i policzki, a także niebieskoszara czapeczka i brązowy grzbiet składają się na niepowtarzalny wizerunek pana zięby. Szaty jego partnerki są znacznie skromniejsze – oliwkowo-szary brzuch, ciemniejszy brunatno-szary wierzch ciała i głowa. Cechą ułatwiającą rozpoznanie samicy zięby są widoczne dwie białe pręgi na ciemnym skrzydle.

Zięby występują niemal wszędzie. Zamieszkują rozległe lasy liściaste i mieszane, a także parki, cmentarze, sady. Wiosną i latem chętnie przebywają i żerują w ogrodach. W okresie lęgowym zbierają z liści i gałązek drobne owady i pajęczaki, którymi również karmią młode. W pozostałą część roku dominującym pokarmem zięb są nasiona chwastów, roślin i drzew oraz owoce, które chętnie zbierają z ziemi, a także pąki drzew.

Duża liczebność zięb nie ogranicza się jedynie do naszego kraju. Ptaki te występują w dużych ilościach prawie w całej Europie, poza obszarami wysuniętymi najbardziej na północ naszego kontynentu. Osobniki zamieszkujące zachodnią i środkową Europę zimują na miejscach lęgowych. Ptaki z północy podejmują wędrówki i okres zimy spędzają nad morzem śródziemnym. „Polskie” zięby przeważnie odlatują w październiku i powracają na lęgowiska w marcu.

Jednak w ostatnich latach coraz częściej mamy do czynienia z zimowaniem tych ptaków na terenie naszego kraju. W czasie Europejskich Dni Ptaków warto zwrócić uwagę również na inne migrujące gatunki. Właśnie na początku października przez nasz kraj ciągną całe zastępy żurawi, gęsi, kaczek i innych ptaków, które z dalekiej północy podążają na obszary o bardziej sprzyjającym klimacie.

Zachęcam, aby wybrać się w tych dniach gdzieś na dłuższy spacer, bo to będzie już ostatnia okazja, aby pożegnać skrzydlatych sąsiadów, którzy powrócą do nas dopiero za pół roku… Aby do wiosny…

Krzysztof Pawlukojć